هفتاد و چهارمین دوره از جشنواره کن در سال ۲۰۲۱ رسما از تاریخ ۶ جولای آغاز شد. جشنوارهای که به خاطر مسایل مربوط به بیماری کرونا با سالهای قبل بسیار متفاوت است. امسال با سیستم جدید که در رابطه با چک و کنترل کووید-۱۹ بسیار مجهز و منسجم است روبرو هستیم. این دوره از جشنواره از لحاظ میزان جمعیت نسبت به سالهای قبل افت واضحی داشته است. مشخصا میتوانیم ببینیم که حداقل دو سوم کسانی که همیشه شرکت میکردهاند الان در جشنواره نیستند و چهرههای کمتر آشنایی به چشم میخورند. به ویژه در بخش بازار / Market جشنواره که من حضور داشتم متوجه شدم تعداد زیادی از غرفهها خالی هستند. با این وجود سالنهای پر و مملو از تماشاگر را میتوانیم هنوز ببینیم و این امر خیلی دلپذیر است که بعد از مدتها میتوانیم در سالنهای سینما حضور داشته باشیم. سالنهای کاملا پر، هر چند حاضرین در سالن باید حتما از ماسک استفاده کنند و مقررات را رعایت کرده باشند.
در روز اول جشنواره توانستیم سه فیلم از بخش اصلی مسابقه یا همان بخش رقابتی را ببینیم. فیلم افتتاحیه به نام آنت (Annette) آخرین ساخته لئوس کاراکس، فیلم زانو (The Knee) ساخته کارگردان اسراییلی، نداف لپید و فیلم کارگردان معروف، فرانسوا اوزون به نامِ همه چیز خوب پیش رفت (Everything Went Fine) که در ادامه به آنها پرداخته خواهد شد.
آنت / Annette
فیلم افتتاحیه، آخرین ساخته لئوس کاراکس بود که بعد از هشت سال دوباره به دنیای فیلمسازی برگشته و با فیلمِ آنت/Annette در این جشنواره حضور داشت. آنت، شاید پرهزینهترین و بزرگترین فیلم کارگردان از لحاظ بودجه و ساخت باشد. با حضور بازیگرانی همچون ماریون کوتیار و آدام درایور. اما در مقایسه با فیلمهای قبلی این کارگردان میتوانیم بگوییم آمریکایی و هالیوودیتر بود. فیلمی موزیکال با داستانی عاشقانه که گاهی یادآور لالالند نیز بود؛ داستانی عاشقانه که در انتها به تراژدی ختم میشد. آنت از لحاظ ساختاری و فرمی تفاوتهایی با کارهای قبلی کاراکس داشت و با وجود این که میگوییم آمریکایی شده بود باز هم مثل قبل نوآوریهایی را میتوانستیم در آن ببینیم. به نمایش گذاشتنِ سکانس هیجانانگیز جنسی که در سینمای متعادل آمریکا خیلی رایج نیست یا استفاده از تکنیکهای برشتیِ فاصلهگذاری که از جمله ویژگیهای فیلمهای اروپایی است در این اثر به خوبی قابل مشاهده است. همچنین آنت را میتوان تلفیقی از ژانر فانتزی و برجسته کردن عناصر آن در داستان دانست. در مجموع اما باید گفت که کاراکسِ دیوانه و غیرمنتظرهی همیشگی را نمیتوانستیم در آنت ببینیم.
زانو / The Knee
فیلم آخر کارگردان اسراییلی نداف لاپید (Nadav Lapid) بسیار من را جلب کرد که پیشتر با فیلم Synonyms برنده جایزه برلین نیز شده بود. فیلمی درخشان با فیلمبرداری غیرمنتظره و حرکتهای کاملا نوآورانه که باز هم نشان داد کارگردانی غیرقابلپیشبینی است. لپید در این فیلم سراغ موضوعات جامعهی خودش رفته بود و با نگاهی انتقادی که از فضای داخل کشور خودش و کشور اسرائیل دارد به مسایل پرداخته بود.
فیلم زانو که از تجربیات شخصیِ خود کارگردان الهام گرفته شده است داستانی پیرامون یک فیلمساز است که برای پخش یکی از فیلمهایش به یکی از شهرهای اسرائیل دعوت میشود. در اینجا میتوانیم به خوبی با دغدغهها و گذشتهی شخصی فیلمساز در مواجهه با دولت اسرائیل آشنا شویم. لازم به اشاره است که در طول فیلم، دوربین گویی حال و هوای خود کارگردان را داشته باشد که با بازیگوشی خاص و غیرمنتظرهای به نمایش در میآید. فیلم زانو بدون شک یکی از بهترین فیلمهای این کارگردان است.
همهچیز خوب پیش رفت / Everything Went Fine
فیلم سوم روز اول جشنواره کن ۲۰۲۱ از کارگردان فرانسوی، فرانسوا اوزون بود. فیلمی که به موضوع روز و داستانی میپردازد که شخص کارگردان به این موضوعات علاقه زیادی دارد. اوزون این بار سراغ موضوع خودکشی خودخواسته رفته که این مساله هنوز در فرانسه ممنوع است. کارگردان در این فیلم از طریق داستانی که بین درام و کمدی میچرخد بیننده را با مسایل مختلف خودکشی و حتی سختیهای آن در فرانسه آشنا میکند. داستان پیرامون پیرمردی است که از لحاظ مالی ثروتمند است و بعد از این که سکته میکند به دنبال خودکشی میرود.
فیلم همچنین چالشهای عاطفی او با دخترش و البته در مسیر اجرایی کردنِ این خواسته را نشان میدهد. فیلمی سرگرمکننده، اما نسبت به کارهای قبلی کارگردان رشد خاصی را نشان نمیداد.