فروتن باش چرا که از خاک برخاسته‌ای
باشکوه باش که از ستارگان جسته‌ای
ضرب‌المثل صربی
***
داستان تمثیلی «آیین جان» نوشته‌ی دن میلمن، به اکتشاف راز هستی و قوانین روحانی شکل‌دهنده و حاکم بر آن می‌پردازد و روش‌هایی کاربردی برای ایجاد معنا و یافتنِ بهترین مسیر در زندگی ارائه می‌دهد. راوی در کوه با پیرزن خردمندی ملاقات می‌کند که او را به سفری اودیسه‌وار در جهان روح می‌برد. میلمن مفاهیم ساده‌ی عرفانی و نقش آن در تحول فردی را به زبانی شیوا روایت می‌کند و اهمیت نکات کلیدی‌ای که با به کار بردن‌شان زندگی‌مان سهل‌تر می‌شود را برجسته می‌کند. او در «آیین جان»، کاوش عمیقی در مورد کلیدهای عرفانیِ حاکم بر زندگی‌مان به انجام می‌رساند و با تکیه بر موفقیت کار قبلی‌اش، «جنگجوی صلح‌جو» به رازهای تجربه‌ی عمیق‌تر انسانی می‌پردازد و الگوها و قوانین پنهانی را که سرنوشت ما را شکل می‌دهند، آشکار می‌کند.
دن میلمن کیست؟
دن میلمن، نویسنده، سخنران، قهرمان سابق ژیمناستیک آمریکا، مربی هنرهای رزمی، استاد کالج اوبرلین و مربی ژیمناستیک دانشگاه استنفورد است. این نویسنده‌ی ۷۸ ساله‌ی به خاطر نوشته‌های پرفروش‌اش در حوزه‌ی خودیاری و تحول شخصیتی شناخته شده است. رمان نیمه اتوبیوگرافیک‌ِ «جنگجوی صلح‌جو» از جمله آثار پر فروش اوست که به دلیل محتوای الهام‌بخش و تامل‌برانگیزش مورد تحسین قرار گرفته است. ویکتور سالوا در سال ۲۰۰۶ فیلمی با اقتباس از این رمان ساخت. دن میلمن در ۲۲ فوریه ۱۹۴۶ در لس آنجلس، کالیفرنیا به دنیا آمد و در یک خانواده‌ی یهودی بزرگ شد. او در سنین پایین به ژیمناستیک علاقه داشت. استعداد ورزشی میلمن باعث شد که بورسیه‌ی تحصیلی دانشگاه برکلی را دریافت کند، جایی که در رشته ژیمناستیک، به مقام قهرمانی رسید و در سال ۱۹۶۸ قهرمانِ انجمن ملی ورزشکاران دانشگاهی شد.
سفر معنوی میلمن در دوران حضورش در برکلی آغاز شد، جایی که با یک پیرمرد مرموز و فرزانه‌ای به نام سقراط که بعدتر مربی‌اش شد ملاقات کرد. این برخورد، تأثیر عمیقی بر زندگی میلمن گذاشت و او را به ارزیابی مجدد اولویت‌هایش و دنبال کردن مسیر رشد شخصی‌اش و گام برداشتن به سمت کاوش معنوی سوق داد. پس از آن میلمن مرتب به دیدن او می‌رفت و سعی می‌کرد به آموزه‌های او گوش بسپارد. سقراط، داناترین و متفاوت‌ترین مردی بود که میلمن تا آن زمان دیده بود و این اتفاق برای او جذاب و هیجان‌انگیز تلقی می‌شد. سقراط، خطاهای رفتاری و گفتاری میلمن را شناسایی و به او در اصلاح خطاهایش کمک می‌کرد. سقراط، سبک زندگی میلمن را به هیچ وجه قبول نداشت. به عقیده‌‌ی او انسان‌هایی مانند میلمن خود را درگیر مفاهیمی پوچ کرده‌اند، مفاهیمی که باعث شده جوهره‌ی زندگی را درک نکنند و درگیر احساسات بی‌معنی شوند. سقراط کم‌کم توانست شخصیت این نویسنده را دگرگون کند و تاثیر شگرفی بر او بگذارد. او پس از این تحولات دریافت که زندگی پر از لحظات ارزشمندی است که اگر قدر آن دانسته نشود انسان گنجی ناب را از دست خواهد داد. دن میلمن متاهل است و سه دختر دارد. یکی از دخترانش، سیرا که به زبان عربی مسلط است و در رشته‌ی روزنامه‌نگاری تحصیل کرده طی سه سال اقامتش در بیروت، در ستونی برای دانشگاه آمریکایی بیروت می‌نوشت و در حال حاضر رمان‌نویس و صداپیشه است.
میلمن در سال ۱۹۶۶ با یک موتورسیلکت تصادف کرد که باعث شکستگی استخوان ران راستش شد و نیاز به ترمیم جراحی و پیوند مغز استخوان داشت. او فعالانه برنامه‌های توانبخشی‌اش را دنبال کرد و توانست به ژیمناستیک بازگردد و تیمش را به قهرمانی در مسابقات قهرمانی ژیمناستیک NCAA )اتحادیهی ملی ورزش دانشگاه(در سال ۱۹۶۸ هدایت کند. کسب قهرمانیو دریافت چهار مدال طلا در مسابقات ژیمناستیک، نوشتن بیش از ده کتاب، تدریس هنرهای رزمی و تدریس در محفل‌های آکادمیک از افتخارات او است. وی علاوه بر ورزش و نویسندگی، سخنران بلند آوازه‌ای است و سخنرانی‌هایش بر روح و جان هزاران انسان پیر و جوان تاثیر عمیق گذاشته است. او همچنان به الهام بخشیدن و آگاهی دادن به میلیون‌ها خواننده در سراسر جهان ادامه می‌دهد.
سبک نوشتاری میلمن
سبک نوشتاری میلمن اغلب به عنوان سبکی الهام‌بخش و تامل‌برانگیز و اتوبیوگرافیک یا نیمه اتوبیوگرافیک توصیف می‌شود که ترکیبی منحصربه‌فرد از داستان‌سرایی، فلسفه و کاوش معنوی است. کتاب‌های او به دلیل توانایی‌شان در ایجاد انگیزه در خوانندگان برای بررسی مجدد ارزش‌های‌شان و دنبال کردن زندگی‌ای معنادارتر مورد تحسین قرار گرفته‌اند.علاوه بر «جنگجوی صلح‌جو» و «آیین جان»، میلمن آثار برجسته دیگری هم دارد از جمله «سفرهای‌سقراط»، «زندگی که به خاطر آن متولد شدید»، «روشنگری روزانه»، «استادی ذهن و بدن» کههمگی از آثار محبوب اویند.
آیین جان
«آیین جان» فقط یک راهنمای معنوی نیست، بلکه یک نقشه‌ی راه برای زندگیِ با هدف، بامعنا توام با آرامش درونی است. میلمن از طریق مجموعه‌ای از ۱۲ قانون،جوهر خرد معنوی را می‌جوید و از تجربیات خود به عنوان یک ورزشکار، مربی و جوینده‌ی معرفت در سطح جهانی بهره می‌برد. از قانون تعادل گرفته تا قانون ایمان، قانون شفقت، قانون عمل، قانون توقع و قانون حضور، هر اصل از طریق داستان‌ها، حکایات و تمرین‌های عملی روشن می‌شود و کتاب را به متنی عمیقا شخصی و دگرگون‌کننده تبدیل می‌کند. خواه به دنبال غلبه بر چالش‌های شخصی باشید یا یافتن هدف بزرگ‌تر یا صرفاً داشتنِ زندگی‌ای با اصالت‌تر، «آیین جان» چارچوبی قدرتمند برای رشد معنوی و کشف خود ارائه می‌دهد. «آیین جان» فراخوانی است برای بیداری و خوانندگان را ترغیب می‌کند که فراتر از سطح واقعیت نگاه کنند و به جریان‌های عمیق‌تر کیهان بیندیشند و با پذیرش این اصول بی‌زمان، خود را با نظم طبیعی اشیا هماهنگ کنند و هماهنگی، شادی و رضایت بیشتری را در این فرآیند بیابند. برای هر کسی که به دنبال درک عمیق‌تری از خود و جهان است، «آیین جان» حکمتی را ارائه می‌دهد که هم بی‌زمان و هم به موقع است.
فضای این کتاب بسیار آرامش‌بخش است و حول محور زندگی راوی و زن فرزانه‌ای در کوهستانی فراخ می‌گردد. فضای کوهستان به گونه‌ای است که انسان خود را به دور از هرگونه شلوغی می‌یابد و می‌تواند دنیایی تمیزتر از دنیای شلوغ مدرن را تجربه کند. به طوری‌که زندگی راوی به دور از هیاهو و با آرامش عجین می‌شود اما دیری نمی‌پاید که عمر این آرامش درونی به سر می‌آید و راوی خلأ آزاردهنده‌ای درون خود حس می‌کند. او زندگی را خسته‌کننده و حوصله‌سربر می‌یابد و از طرفی سوالات زیادی درباره‌ی زندگی دارد که جوابی برای آن‌ها پیدا نمی‌کند. این مسائل باعث می‌شود که آرامش از زندگی او رخت بربندد. در نهایت او با کمک زن فرزانه‌ای متوجه می‌شود که زندگی با اصول و قواعد به خصوصی بر پا است و برای بهتر زندگی کردن باید این اصول را شناخت و تنها شناخت و دانایی است که مرهمی بر بی‌قراری‌ها می‌شود. زن فرزانه دوازده قاعده‌ی کلی زندگی را با الهام از طبیعت به راوی می‌آموزد و نفس او را قوی‌تر می‌سازد. میلمن بر اهمیت شجاعت معنوی تأکید می‌کند، که شامل رویارویی با ترس‌ها و حرکت به سمت آن‌ها به جای دور شدن از آن‌ها است. او افراد را تشویق می‌کند که هویت خود را از تجربیات خود جدا کنند و به جای قضاوت بر پذیرش تمرکز کنند.
قوانین روح
میلمن در «آیین جان»، ۱۲ اصل اساسی که زیربنای وجود انسان هستند را بررسی می‌کند. این اصول برای هدایت افراد به سمت رشد و تحول شخصی طراحی شده‌اند. یکی از این قوانین قانون چرخه‌هاست. از دیدِ میلمن قانون چرخه‌ها به ما یادآوری می‌کند که باید همان‌گونه که فصل‌ها عوض می‌شوند تغییر کنیم، که عادات گذشته‌ی ما نباید زندگی‌مان را هدایت کند که نیازی نیست آینده‌مان انعکاس گذشته‌مان باشد و این‌که در نهایت قوای دگرگونی، ما را به هشیاری، بصیرت و آرامش بیشتری راهنمایی خواهد کرد.
رشد و تحول شخصی
کار میلمن در آیین جان حول محور رشد و تحول شخصی است. او معتقد است که افراد این قدرت را دارند که زندگی خود را تغییر دهند و هدف زندگی خود را از طریق درون‌نگری، تمرکز و قدرت اراده و تمایل به یادگیری و رشد پیدا کنند. «آیین جان» فقط یک کتاب معنوی نیست اما اغلب در کنار دیگر آثار کلاسیک معنوی، مانند «جنگجوی صلح‌جو» اثرِ خودِ این نویسنده و دیگر آثار نویسندگان معنوی مشهور مانند اکهارت تُله، رام داس، و ماریان ویلیامسون ذکر می‌شود.
این کتاب دیدگاه منحصر به فردی را در مورد تحول ارائه می‌دهد و خوانندگان را تشویق می‌کند تا فراتر از تغییرات سطحی بنگرند و بر جنبه‌های اساسی و معنوی رشد تمرکز کنند. رویکرد عملی و نمونه‌های واقعی آن، «آیین جان» را به منبعی ارزشمند برای هر کسی که به دنبال درکِ پیچیدگی‌های تحول شخصی و سازمانی است تبدیل می‌کند.
اهمیت زندگی در زمان حال
میلمن بر اهمیت زندگی در لحظه‌ی حال تاکید می‌کند. او افراد را تشویق می‌کند که به جای تمرکز بر گذشته یا نگرانی در مورد آینده، بر اینجا و اکنون تمرکز کنند. در بخشی از کتاب می‌خوانیم: «آن چه امروز صبح یا دیروز یا پارسال انجام دادی در حال حاضر ناپدید است، مگر در ذهنت. ما تنها این لحظه را داریم. هر وقت مشکلی داری مربوط به چیزی در گذشته یا آینده است. تو مشکلات را با توجه و صرف انرژی بر آن‌ها در ذهنت نگه می‌داری، می‌گذاری در سرت زندگی کنند. من برخلاف تو چنین بهایی به آن‌ها نمی‌دهم. زندگی خیلی کوتاه است. گذشته و آینده هیچ چیز جز یک عادت بد ذهنیِ ذهن تو نیست. نگرانی در مورد گذشته و آینده مانند اوهام انسان روانی است که اصواتی می‌شنود یا موجوداتی را می‌بیند که فقط در تخیلاتش وجود دارد. حضور ذهنت را سبک می‌کند، از اضطراب می‌رهاند و میلادی است به طریقی برای حیات. حضور به تو می‌آموزد آن چه امروز انجام می‌دهی حائز اهمیت است چرا که یک روز از زندگی‌ات را با آن معاوضه می‌کنی. پس بگذار این قانون ذهنت را از آوار غیرضروری بزداید و تو را به مرتبه‌ی وضوح، سادگی و صلح درون بازگرداند.»
رژیم غذایی و سبک زندگی
میلمن وگن است. رژیم غذایی و انتخاب سبک زندگی او احتمالاً تحت‌تأثیر باورهای فلسفی‌اش است که بر اهمیت زندگی صلح‌آمیز در هماهنگی با خود و جهان تأکید می‌کند چرا که از دید او تن‌پاره‌های کشته شده‌ی حیواناتِ سلاخی شده غذای انسان نیستند. از طرفی وگنیسمِ میلمن منعکس‌کننده‌ی رویکرد گسترده‌تر او به سلامت و تندرستی است که همه را تشویق می‌کند تا در مورد رژیم غذایی و سبک زندگی خود انتخاب‌های آگاهانه‌ای داشته باشند.
انتقادات به میلمن
برخی از منتقدان کار میلمن را به عنوان «شعارهای تو خالی، بدون نتیجه‌ی ملموس و خودنمایانه» توصیف کرده‌اند که نشان می‌دهد رویکرد او به رشد و تحول شخصی ممکن است برای همه موثر نباشد. برخی از منتقدان او را متهم کرده‌اند که بیش از حد خود را تبلیغ می‌کند و مرزهای بین واقعیت و داستان را در نوشته‌هایش محو می‌کند.
علی‌رغم این انتقادات، آثار دن میلمن تأثیر عمیقی بر بسیاری از خوانندگان گذاشته است. کتاب‌های او به‌خاطر داستان‌های الهام‌بخش، حکمت عملی و مضامین تفکربرانگیزشان به‌طور گسترده مورد تحسین قرار گرفته‌اند. «جنگجوی صلح‌جو» به‌ویژه تأثیرگذار بوده، به طوری که بسیاری از خوانندگان این کتاب را برای کمک به ارزیابی مجدد اولویت‌های‌شان و دنبال کردن زندگی معنادارتر می‌دانند.
۱۸ کتاب او به ۲۹ زبانِ دنیا منتشر شده است. دن در طول ۴۰ سال، در ۳۲ کشور جهان «شیوه‌ی جنگجوی صلح‌جو» را آموزش داده، رویکردی عملی برای زندگی آگاهانه، هدفمند و سالم.
نشر کاروان با ترجمه‌ی نیکی کهنموئی «آیین جان» را منتشر کرده است.
