«سرزمین مقدس و ما»، نام مستندی است که شبکه بی بی سی درباره تأسیس دولت اسرائیل ساخته است. این مستند در واقع روایت موازی دو مجری بی بی سی یکی یهودی (راب ریندر) و دیگری مسلمان (سارا آقا) است که در جستجوی ریشه‌ها و نیاکان خود و نحوه شکل گیری دولت اسرائیل در سال ۱۹۴۸، به این منطقه سفر می کنند. روزنامه گاردین آن را مستندی «تابوشکن» خوانده است چرا که برای نخستین بار در یک برنامه بی بی سی از واژه نکبه (به معنی نکبت) استفاده شده بود. روز نکبت (یوم النکبه) برای فلسطینی ها روز عزا و یادآور سالگرد بیرون راندن صدها هزار فلسطینی از سرزمین شان و تشکیل دولت اسرائیل در سال ۱۹۴۸ است اما دولت اسرائیل استفاده از این واژه را در ادبیات رسمی این کشور ممنوع کرده. بی بی سی هم در طی هفتاد و پنج سال که از روز نکبت می گذرد، این ممنوعیت تحمیل شده به وسیله دولت اسرائیل را رعایت کرده و حالا پخش این مستند از این شبکه اقدامی تابوشکن و شجاعانه محسوب می شود چرا که در واقع به منزله شناسایی رسمی نکبه به عنوان یک رویداد تاریخی و یک روز مهم در تاریخ خاورمیانه است. در این مستند همچنین زنی فلسطینی تبار به نام شیرین به روستای دیریاسین که اجدادش در آنجا زندگی می کردند اما ۲۲ نفر از آنها بعد از حمله شبانه سربازان اسرائیلی به دیریاسین، همراه ۲۰۰ نفر از فلسطینی‌ها که عمدتا زن و بچه بودند قتل عام شده اند سفر می کند اما در تمام طول مستند هیچ حرفی از عاملان این قتل عام و سلاخی تاریخی یعنی مناخیم بگین و اسحاق شامیر به میان نمی آید و صرفا واقعه از زبان یک پیرزن فلسطینی که از بازماندگان این فاجعه است روایت می شود بدون اینکه آن زن هم از فرماندهان و سربازان اسرائیلی نامی ببرد.
راب ریندر، مجری بی بی سی که یهودی بریتانیایی است و عمویش یکی از اعضای مسلح کیبوتص (پروژه ایجاد دهکده های اشتراکی در اسرائیل) بود و در خلع ید از کشاورزان فلسطینی نقش داشت، جلوی دوربین برای یهودیانی که از هولوکاست نجات یافته و با سختی خودشان را به فلسطین رساندند تا سرزمین موعود خود را بنا کنند اشک می ریزد.
همانطور که جاناتان کوک، نویسنده انگلیسی کتاب «خون و مذهب: نقاب زدایی از دولت یهودی و دمکراتیک» به درستی می‌گوید: “یهودیان اروپایی تحت حمایت بریتانیا به سرزمین فلسطینی‌ها وارد شدند تا فلسطینی‌ها را ترور و آواره کنند. از سوی دیگر فلسطینی‌ها در همان جایی که بودند ماندند. آنها هیچ ارتباطی با هولوکاست کاملاً اروپایی نداشتند.” جاناتان کوک در کتابش از «عملیات جارو»ی اسرائیل نام می‌برد که تحت عنوان “پاکسازی قومی” صورت گرفت. به اعتقاد کوک، تاسیس اسرائیل مستلزم آن بود که فلسطینی‌ها دیگر سر جای خود نمانند. آنها باید پاکسازی قومی می‌شدند و این کار طی لشکرکشی‌هایی با نام‌هایی مثل “عملیات جارو” صورت گرفت.
به اعتقاد جاناتان کوک، یهودیان رانده شده از اروپا بعد از پایان جنگ قصد داشتند به آمریکا بروند اما درست مانند رهبران اروپایی آن زمان، یک روحیه یهودی ستیزی در میان رهبران آمریکا وجود داشت که درها را به روی اکثر پناهندگان یهودی بسته نگه داشت. آنها به فلسطین رفتند چرا که قدرت‌های غربی، ترجیح دادند که این قوم سرگردان را در منطقه ای دور از اروپا اسکان دهند. به اعتقاد کوک؛ “همانطور که اعلامیه بالفور بریتانیا در سال ۱۹۱۷ پیشنهاد کرده بود، “مشکل یهودی” را می توان با پرداخت بهای فلسطینی ها حل کرد.” و در این معامله، غرب یک دولت میلتاریستی نیابتی و وابسته یهودی را در منطقه خاورمیانه عربی بنیان نهاد تا مجری و مدافع سیاست های دول غربی در این منطقه نفت خیز باشد.
در قسمت دیگری از این فیلم مستند، راب ریندر به سراغ دنیل گانتز، فرزند لئونارد گانتز می رود، یک یهودی انگلیسی که بعد از هولوکاست تصمیم می گیرد از لندن به فلسطین تحت حاکمیت بریتانیا برود تا به ساختن یک کشور یهودی کمک کند. گانتز و همراهان او با کمک قدرت‌های غربی توانستند هفتصد و پنجاه هزار فلسطینی را از مناطقی که در نهایت به عنوان یک کشور یهودی تشکیل می شد بیرون برانند. حدود ۸۰ درصد از جمعیت فلسطینی ساکن آن مناطق از سرزمین های خود رانده شدند و روستاهای آنها تخریب شد و مردمش قصابی شدند. و دیر یاسین یکی از از صدها روستای تخریب شده فلسطین در این دوران بود. هرچند مستند بی بی سی به ما نمی‌گوید که گانتز در این قتل عام شرکت داشت اما نوه او دیوید گانتز، عکسی قدیمی از پدربزرگش را به خبرنگار بی بی سی نشان می‌دهد که لباس نظامی به تن دارد. خبرنگار بی بی سی، پسر و نوه گانتز را با خود به فلسطین می برد تا صحنه ای به شدت عاطفی و ملودراماتیک بسازد هرچند اشک و آه نوادگان گانتز برخلاف اشک‌های زنان راوی فلسطینی یعنی شیرین یا سارا آقا از فرط ناراحتی و درد نیست بلکه اشک شوق و غرور آنها به خاطر موفقیت اجدادشان در برپایی دولت یهود و تحقق ایده “سرزمین موعود” است.
دخالت گانتز در فلسطین از زبان یک مورخ اسرائیلی به نام انت استرن روایت می شود که در حالی که رو به دوربین لبخند می‌زند، اعلام می‌کند که مکانی که روی آن ایستاده‌اند، قبلاً «یک دهکده عرب‌نشین» بوده است که به دست فاتحان اسرائیلی فتح شده است. «سرزمین مقدس و ما»، روایت فلسطینی و صهیونیستی را به عنوان دو روی یک داستان معرفی می‌کند. این مستند قرار است بیانگر ادعاهای متضاد دو دسته از مردم رنجدیده باشد: بازماندگان هولوکاست و قربانیان نکبت اما این قیاس و معادل سازی، نادرست است چرا که فلسطینی‌ها هیچ نقشی در فاجعه هولوکاست و برپایی کوره‌های آدمسوزی آشویتس و داخائو نداشتند بلکه این فاجعه در قلب اروپا و به دست هیتلر و نازی‌های آلمانی اتفاق افتاد و حالا یهودی‌های صهیونیست دارند انتقام آن را از مردم بی گناه فلسطین می گیرند. بی بی سی با تبدیل این دو فاجعه بزرگ تاریخی به روایت‌هایی ناقص و ابتر که صرفا برای جلب همدردی بینندگان غربی این شبکه ساخته شده، عملاً دوباره از فلسطینی‌ها خلع ید کرده و در نهایت، آن را به برنامه ای برای بزرگداشت تاسیس دولت اسرائیل تبدیل می کند. درواقع فلسطینی‌ها، در این روایت بی بی سی همچنان بازنده‌اند همانطور که در سال ۱۹۴۸ در برابر قدرت برتر ارتش نوپای اسرائیل شکست خوردند. بسیاری از فلسطینی‌ها، امروز با یهودیان در مورد بلاهایی که اروپایی‌های فاشیست در هولوکاست بر سر آنها آوردند، همدردی می کنند اما یهودیان صهیونیست نه تنها از جنایاتی که در فلسطین مرتکب شدند شرمسار نیستند بلکه به آنها افتخار می کنند. زمانی که برخی انتقادات علیه این فیلم مستند در رسانه ها مطرح شد، سخنگوی بی‌بی‌سی در پاسخ گفت که هدف این سریال این است که دیدگاه‌ها و تجربیات این رویدادها را به طور یکسان و بدون جانبداری در نظر بگیرد. اما برخلاف ادعای بی بی سی، این برنامه با اینکه در ظاهر تلاش می کند واقع بینانه، معدل و بی طرفانه باشد، در نهایت نه تنها بی طرفانه نیست بلکه کاملا جانبدارانه است و با استفاده از برخی مستندات و روایات گزینش شده، از تشکیل دولت اسرائیل در منطقه خاورمیانه حمایت می کند. ضمن اینکه در نهایت این برنامه با روایتی که راب ریندر از شکل‌گیری اسرائیل می‌دهد، تاریخ را تحریف کرده و مقاومت مردم فلسطین را به «تروریسم» تقلیل داده و ادامه خشونت اسرائیل را صرفاً عملیاتی تلافی جویانه و امنیتی معرفی می کند تو گویی فلسطینی‌ها خودشان از خود سلب مالکیت کرده‌اند. استفاده از واژه صهیونیسم هنوز در بی بی سی یک تابو به شمار می رود. در واقع با اینکه بی بی سی برخی تابوهای تحمیلی خود را می‌شکند، اما برنامه‌سازان بی بی سی همچنان نمی‌توانند روایت گر واقعی تاریخ و ظلمی که بر مردم فلسطین رفت باشند. مستند «سرزمین مقدس و ما» هرچند از برخی جهات تابوشکنانه است اما همچنان روایتی به نفع اشغالگران سرزمین‌های فلسطینی است. مستند «سرزمین مقدس و ما» هرچند از برخی جهات تابوشکنانه است اما همچنان روایتی به نفع اشغالگران سرزمین‌های فلسطینی است.
