پنجاه تابلو / ۱۴- انقلاب شبانه

امر سؤال‌برانگیز و تراژیک این است که چرا فرزندان پسر اکثراً خودشان را به‌طرز غیرعقلانی و برده‌وار تسلیم پدران خود می‌کنند، پدرانی که برای ابقاء و تحکیم اتوریتۀ خویش بر زن و فرزندانشان از هیچ تلاشی دریغ نمی‌کنند؟ برای یک مرد جوان، به لحاظ روانی هیچ‌چیز خطرناک‌تر از این نیست که مسئالۀ زخم‌خوردگی و قربانی شدنش را به‌دست پدر خود انکار و کتمان سازد.

ماکس ارنست از نادر هنرمندانی بود که با معضل پدرسالاری در آثارش آشکارا برخورد کرده است، برای مثال در همین اثر تحت عنوان «پیئتا» یا «انقلاب شبانه»، که ما در اینجا به‌صورت مختصر به آن می‌پردازیم:

رابطۀ ارنست با پدر خود همیشه پرابلماتیک بود. او پدر خود را فردی جاهل، کاتولیکی متعصب و خرده‌بورژوا می‌دانست. پدرش هم در سطح یک آماتور نقاشی می‌کشید، اما سرسختانه از سبک آکادمی یا سنتی در نقاشی دفاع می‌کرد؛ به همین خاطر تاب‌وتحمل نقاشی‌های غیرعقلایی پسرش را نداشت و آن‌ها را به‌شدت رد و محکوم می‌کرد.

انقلاب شبانه ماکس ارنست
انقلاب شبانه – ماکس ارنست

تابلوی «انقلاب شبانه» ارنست از دو منبع متفاوت الهام گرفته است. نخست این که ارنست شاگرد فروید بود، و در پیروی از تئوری ناخودآگاه فروید، قصد داشت با کشیدن تصاویر نامالوف کارکرد ذهن انسان را به نمایش گذارد. در خواب ما فاقد هر گونه برج هدایت هستیم، و آرزو و امیال سرکوب شدۀ ما به‌صورت تصویرهایی سمبولیک در خوابمان به‌طرز خودانگیخته ظاهر می‌شوند.

این تابلو خود ارنست را به‌مثابۀ فرزندی جوان و نحیف و ضربه‌پذیر، در آغوش پدرِ قلچماقش، با سبیل طاق نصرتی و کلاه شاپو، نشان می‌دهد. به نظر می‌رسد ارنست خوابش برده است و پدرش او را به طبقۀ بالا به مقصد تختخوابش می‌برد. در سمت راست تابلو، فروید دیده می‌شود که با سری زخمی و پانسمان شده در خواب راه می‌رود. این تابلو مانند امر تفسیر خواب در برابر یک تحلیل دقیق مقاومت می‌کند.

منبع دوم الهام این تابلو، تندیسی است با شهرت جهانی به نام «پیئتا» اثر میکل آنژ. این اثر عیسی مسیح را بعد از به صلیب کشیده شدنش، روی زانوهای مادرش مریم مقدس نشان می‌دهد. اما در نقاشی ارنست پدر مستبد است که نقش مریم باکره را ایفا می‌کند.

تندیس پیئتا - میکل آنژ
تندیس پیئتا – میکل آنژ

برای ارنست، اروتیسم راه دیگری برای ورود به ناخودآگاه، و فرار از سنت‌ها و شاید نیز تحریک ذائقه بورژوایی بود. چنان که در اثر ظریف «پلیادها» (حوری‌های باکره) مشهود است. تصویری از دختری برهنه و بدون صورت در فضایی آبی که با خطوط افقی لایه‌بندی شده، نشان‌دهنده آب یا آسمان است. چند فرم عجیب و غریب در اطراف دختر دیده می‌شود . این که دختر در فضا شناور است و نه روی زمین، که بیشتر شخصیت‌های ارنست اینگونه هستند، نشان می‌دهد که او در وجود دختر جوان نوعی آزادی و بی‌وزنی می‌بیند.

پلیادها - ماکس ارنست
پلیادها – ماکس ارنست

ارنست تابلوی «پیروزی سورئالیسم» را کمی پس از شکست جمهوری‌خواهان اسپانیا در جنگ داخلی اسپانیا کشید. در این درگیری، رهبران فاشیست اسپانیا با حمایت آلمان و ایتالیا به پیروزی رسیدند. هدف ارنست این بود که آشفتگی‌ای را که در حال گسترش در اروپا می‌دید و ویرانی‌ای که فاشیسم به کشورها وارد می‌ساخت، به تصویر بکشد. این نقاشی یکی از معدود آثار اوست که از رویدادهای سیاسی الهام گرفته است. عنوان این تابلوی یک اعتراف ساده به این واقعیت است که سورئالیست‌ها با ایده‌های کمونیستی خود نتوانسته بودند هیچ‌کاری برای مقاومت در برابر فاشیسم انجام دهند.

پیروزی سورئالیسم - ماکس ارنست
پیروزی سورئالیسم – ماکس ارنست

 ارنست در آلمان متولد شد، اما تا زمان مرگش از تابعیت و شهروندی فرانسه و ایالات‌متحده برخوردار بود. ارنست در سال ۱۹۴۱ پس از فرار از اروپا با کمک پگی گوگنهایم در نیویورک ساکن شد و کمی بعد با او ازدواج کرد. گوگنهایم سومین همسر ارنست بود و با این حال، آن‌ها در نهایت از هم جدا شدند. ارنست برای بار چهارم با نقاش سوررئالیست، دوروتیا تنینگ ازدواج کرد و سپس به آریزونا نقل مکان کرد.

ماکس ارنست و دوروتیا تنینگ
ماکس ارنست و دوروتیا تنینگ

اگرچه ارنست هنرمندی است که بیشتر توسط پژوهشگران هنر و دانشگاهیان شناخته شده تا عموم مردم، اما تأثیر او در شکل‌گیری سمت‌وسوی هنر آمریکایی در میانۀ قرن بیستم، به‌ویژه اکسپرسیونیسم انتزاعی، غیرقابل انکار است.

ارنست در سن ۸۴ سالگی در ۱ آوریل ۱۹۷۶ در پاریس درگذشت. او در گورستان پرلاشز به خاک سپرده شده است.

این کامنت ها را دنبال کنید
اعلان برای
guest
0 دیدگاه
Inline Feedbacks
مشاهده تمام دیدگاه ها
آرتیست ریدر
آرتیست ریدر
آرتیست ریدر در پیروی از فلسفه‌ی پراگماتیسم امریکایی خودش را یک پست‌مدرن رندِ لیبرال می‌داند، یعنی کسی که دیگر هیچ چیزی را نمی‌پرستد، و همه چیز را، از زبان و شعور خود گرفته تا اجتماع خود را زاده‌ی زمان و تصادف می‌انگارد. لیبرال هم از این منظر یعنی کسی که قساوت یا رنج رسانی به دیگران و یا بی‌اعتنایی به رنج دیگران را هولناک‌ترین کار ممکن می‌داند. آرتیست ریدر امید دارد که روزی رنج آدمی تخفیف یابد و بساط تحقیر انسان به دست انسان برچیده شود. او با جان دیویی کاملاً موافق است که «تخیلات عامل اصلی وجود خیر در جهان است و هنر بمراتب اخلاقی‌تر از اخلاقیات است.»

آخرین نوشته ها

تبلیغات

spot_img
spot_img
spot_img
spot_img
0
دیدگاه خود را برای ما بگوییدx
Verified by MonsterInsights