مساویست با یک / نقد و بررسی آلبوم جدید دیپ پرپل

دیپ پرپل بی‌شک یکی از تأثیرگذارترین گروه‌های تاریخ موسیقی راک است. این گروه که در سال ۱۹۶۸ شکل گرفت، نقشی کلیدی در شکل‌دهی سبک هارد راک و هوی متال ایفا کرد. در کنار گروه‌هایی همچون لد زپلین و بلک سبث، دیپ پرپل به آیکونی تعیین‌کننده در این ژانر تبدیل شد و توانست با ترکیب بلوز، سایکدلیا و تأثیرات موسیقی کلاسیک با چاشنی اگرسیو، سبکی منحصربه‌فرد خلق کند. آلبوم‌های ابتدایی آن‌ها، به‌ویژه In Rock در سال۱۹۷۰  و Machine Head در سال۱۹۷۲، به تثبیت قالب هارد راک در دهه ۱۹۷۰ کمک شایانی کردند و تأثیر عمیقی بر نسل‌های بعدی موسیقی‌دانان گذاشتند، به‌طوری‌ که تکامل موسیقی راک و متال برای دهه‌ها تحت‌تأثیر این گروه قرار گرفت.

در طول سال‌ها، دیپ پرپل تغییرات زیادی در ترکیب اعضای خود تجربه کرده است، اما توانایی آن‌ها در تکامل و حفظ هستۀ اصلی صدایشان عامل کلیدی در طول عمر حرفه ایشان بوده است. از نوازندگی گیتار فوق‌العاده ریچی بلکمور گرفته تا کیبوردهای باشکوه جان لرد، این گروه همیشه با سطح بالایی از مهارت‌های موسیقایی تعریف شده است. این میراث در دهه‌های هشتاد و نَود نیز ادامه یافت، با آلبوم‌هایی مانند Perfect Strangers و Purpendicular، جایی که استیو مورس سبک پیشرفته‌تر و فنی‌تری را به گروه آورد و به دیپ پرپل بُعد جدیدی از موسیقی اضافه کرد.

خروج استیو مورس لحظه‌ای مهم برای دیپ پرپل بود. مورس، که تقریباً سه دهه با این گروه همراه بود، به دلیل مسائل شخصی، به‌ویژه برای مراقبت از همسرش، گروه را ترک کرد. این جدایی خلائی ایجاد کرد که بسیاری از طرفداران نمی‌دانستند آیا دیپ پرپل قادر به پر کردن آن خواهد بود یا نه. سایمون مک‌براید، گیتاریست بااستعداد اهل ایرلند شمالی، به‌عنوان جایگزین مورس انتخاب شد. مک‌براید به‌خاطر سبک بلوزی و پرقدرت خود شناخته می‌شود، که در تضاد با نوازندگی پیشرفته و پیچیده مورس قرار دارد.

تا سال ۲۰۲۴، دیپ پرپل با وجود گذر زمان و تغییرات اجتناب‌ناپذیر در اعضای گروه، همچنان قدرتمند به کار خود ادامه می‌دهد. بیست‌وسومین آلبوم استودیویی آن‌ها با نام «=۱»، نشان‌دهنده ادامه میراث این گروه با گیتاریست جدید، سایمون مک‌براید است. اضافه شدن مک‌براید تغییرات قابل توجهی هم در صدای گروه و هم در پویایی کلی آن به همراه داشته است. با بیش از پنجاه سال سابقۀ موسیقی، دیپ پرپل همچنان نیرویی تأثیرگذار در دنیای راک باقی مانده است، هرچند که چالش حفظ خلاقیت و ارتباط در این مرحله از دوران حرفه‌ای‌شان همیشه حاضر است.

به‌عنوان گروهی که نسل‌های مختلفی را دربر گرفته، دیپ پرپل همچنان می‌تواند درخشان ظاهر شود. در حالی که به صداهای منحصر به فرد خود، یعنی ترکیبی از ریف‌های سنگین گیتار، نوازندگی کیبورد سینماتیک و صدای متمایز ایان گیلیان پایبند است. انتشار آلبوم جدید آن‌ها، «=۱»، نه‌تنها رشد گروه را نشان می‌دهد، بلکه درک آن‌ها از چشم‌انداز کنونی موسیقی را نیز نشان می‌دهد. «=۱»، محصولی از یک تاریخ طولانی و غنی است که نشان می‌دهد چگونه یک گروه می‌تواند هم میراث خود را در آغوش بگیرد و هم به مرزهای جدیدی دست پیدا کند. با این حال، این آلبوم صرفاً یک قدم دیگر در فهرست آثار آن‌ها نیست. بلکه بازتابی است از زمان، میراث و تعامل بین راک و مدرنیته.

تجربه جمعی و پویایی گروه در تمام قطعات «=۱» آشکار است. هر عضو تأثیرات منحصربه‌فرد خود را به ارمغان می‌آورد و آلبومی را خلق می‌کند که هم جاافتاده و هم تازه به نظر می‌رسد. توانایی دیپ پرپل در حفظ ارتباط با زمانه، بدون اینکه به نظر برسد در تلاش هستند تا دوران طلایی خود را بازآفرینی کنند، خود یک دستاورد است. شما هیچ‌گاه این احساس را ندارید که آن‌ها به زور سعی دارند جوان به نظر برسند یا ناامیدانه به گذشته خود بچسبند. در عوض، آن‌ها سن و زمانۀ خود را پذیرفته‌اند و در عین حال ثابت می‌کنند که همچنان انرژی زیادی برای ارائه دارند.

از همان ابتدا، یکپارچگی سایمون مک‌براید با دیپ پرپل بسیار روان به نظر می‌رسد. او تلاش نمی‌کند تا مورس یا بلکمور را تقلید کند، بلکه صدای منحصربه‌فرد خود را به گروه می‌آورد. نوازندگی گیتار او نسبت به مورس ساده‌تر است و بیشتر بر روی ریتم، ملودی و احساس تمرکز دارد تا پیچیدگی‌های فنی. مک‌براید کاملاً در دیپ پرپل جا افتاده و به‌طور یکپارچه شخصیت خود را به پالت موسیقی این گروه اضافه می‌کند. این ویژگی به‌ویژه در ترک‌هایی مانند  «I’ll Catch You» و  «A Bit On The Side» مشهود است، جایی که نوازندگی بلوزی مک‌براید و سولوهای روان او، صدای تثبیت‌شده گروه را تکمیل می‌کند، بدون اینکه آن را تحت‌الشعاع قرار دهد.

در حالی که حضور سایمون مک‌براید انرژی تازه‌ای به دیپ پرپل می‌بخشد، ممکن است برخی از طرفداران دلتنگ سبک ماجراجویانه‌تری که استیو مورس به گروه می‌آورد، شوند. نوازندگی مک‌براید نسبت به مورس از نمایشی بودن و پیچیدگی کمتری بهره برده است، که البته در برخی ترک‌ها به خوبی عمل می‌کند، اما در دیگر ترک‌ها ممکن است حس محدودیت ایجاد کند. با این وجود، حضور او زندگی تازه‌ای به گروه می‌دهد و تضمین می‌کند که دیپ پرپل به تکامل خود ادامه می‌دهد، به‌جای اینکه دچار ایستایی شود.

ترکیب و تنظیم: تلفیقی از کلاسیک و مدرن

از لحاظ موسیقایی، آلبوم «=۱» ترکیبی از صدای کلاسیک هارد راک دیپ پرپل با عناصری مدرن است که مانع از ایجاد حس بیش از حد نوستالژیک در آلبوم می‌شود. امضای شاخص گروه (بر پایه ریف‌های سنگین، کیبوردهای پرقدرت و ریتم‌های محکم) همچنان حضوری قوی دارد، اما ترکیب‌بندی‌ها نسبت به برخی آثار پیشین آن‌ها ساده‌تر و مستقیم‌تر شده است. این موضوع به‌ویژه در نوازندگی گیتار مک‌براید مشهود است، که بیشتر از اینکه بر نمایش فنی تمرکز کند، بر ارائه ریف‌های قوی و به‌یادماندنی تأکید دارد.

کیبورد دان ایری نقش بسیار مهمی در شکل‌دهی آلبوم «=۱» ایفا می‌کنند. ایری که در سال ۲۰۰۲ جایگزین جان لرد شد، سطحی از پیچیدگی را به موسیقی می‌آورد که حتی ساده‌ترین تنظیم‌ها را نیز ارتقا می‌بخشد. استفاده او از ارگ هموند در ترک‌هایی مانند «Old-Fangled Thing» و «Sharp Shooter» لایه‌ای غنی و بافت‌دار به موسیقی اضافه می‌کند که به آثار اولیه دیپ پرپل اشاره دارد، در حالی که همچنان حس تازگی و مدرنیته دارد.کیبوردهای برجسته ایری به اندازه کیبوردهای جان لرد در گذشته مهم هستند. نوازندگی ایری شاید کمتر از لرد پر سر و صدا باشد، اما از نظر تأثیرگذاری کمتر نیست و ظرافت و رنگ‌بخشی ویژه‌ای به آلبوم می‌افزاید.

بخش ریتم – راجر گلاور روی بیس و ایان پیس روی درام-همچنان به قوت گذشته باقی مانده است. خط‌های بیس گلاور محکم و غنی از گروو هستند و پایه‌ای کامل برای ریف‌های مک‌براید و تزئینات ملودیک ایری فراهم می‌کنند. درام‌نوازی پیس دقیق و پرانرژی است و با حسی قوی، آهنگ‌ها را به جلو می‌برد که سن او را به چالش می‌کشد. گلاور و پیس با هم یک بخش ریتم پویا و در عین حال ساده تشکیل می‌دهند که به دیگر اعضای گروه اجازه می‌دهد بدرخشند، بدون اینکه حضورشان بر آن‌ها سایه افکند.

نقد تراک به تراک آلبوم =۱

۱.« Show Me»

«Show Me»  آلبوم را با ریفی جسورانه و سنگین در تیونینگ Drop D آغاز می‌کند که برای بسیاری از طرفداران، که دیپ پرپل را با تیونینگ‌های سنتی‌تر راک می‌شناسند، یک غافل‌گیری است. ساختار این ترک نسبتاً ساده است و ردیفی محرک دارد که آهنگ را به جلو می‌راند. سایمون مک‌براید در اینجا می‌درخشد و سولوهایی بلوزی و محکم ارائه می‌دهد که کاملاً با ساختار آهنگ هماهنگ است. کیبوردهای دان ایری نیز لایه‌ای از پیچیدگی به این ترک اضافه می‌کند که در غیر این صورت، یک آهنگ راک ساده به حساب می‌آمد. یک منتقد اشاره کرده که «واقعاً چیز زیادی برای گفتن در مورد این آهنگ وجود ندارد… اما این نکته‌ای منفی برای آن نیست.» با این حال، در حالی که این آهنگ یک شروع قدرتمند برای آلبوم محسوب می‌شود، کاملاً روحیه ماجراجویانه‌ای را که دیپ پرپل به آن شهرت دارد، به نمایش نمی‌گذارد.

2. «A Bit On The Side»

با ریفی که الهام‌گرفته از Guns N’ Roses است، «A Bit On The Side» انرژی افسار گسیخته‌تری را به آلبوم می‌آورد. استفاده سایمون مک‌براید از ویبراتوی گیتار (whammy bar) عنصری پویا به آهنگ اضافه می‌کند، در حالی که سولو کیبورد دان ایری حس فان و غیرقابل‌پیش‌بینی بودن را به آهنگ تزریق می‌کند. از نظر شعری، آهنگ کمی ضعیف به نظر می‌رسد و تکرار مداوم نام
«Sharlene» از تأثیر کلی آن می‌کاهد. شاید با توجه به دفعاتی که نام «Sharlene» در آهنگ تکرار می‌شود، فکر می‌کنم بهتر بود که گروه همین نام را به‌عنوان عنوان آهنگ انتخاب می‌کرد.

۳.«Sharp Shooter»

«Sharp Shooter» به موسیقی هارد راک میانه دهۀ هفتاد بازمی‌گردد، سبکی که دیپ پرپل از پیشگامان آن بوده است. ریف اصلی این آهنگ یادآور آهنگ«Revolution» از جوداس پریست است و حس کلاسیک راک را به ترک می‌دهد. مک‌براید و ایری یکبار دیگر درگیر دوئل بین گیتار و کیبورد می‌شوند، و هر دو موسیقی‌دان یکدیگر را به اوج‌ می‌رسانند. با این حال، آهنگ با استفاده از هم‌خوانی‌های سبک دو-واپ (doo-wop) که نامتناسب به نظر می‌رسد، آسیب می‌بیند و از حس کلی هارد راک آهنگ می‌کاهد اما کار با سولوی آتشین مک‌براید و کار خلاقانه کیبورد ایری نجات پیدا می‌کند.

۴. «Portable Door»

به نظر من «Portable Door»  لحن کلی را برای آنچه شنوندگان می‌توانند از «=۱» انتظار داشته باشند، تعیین می‌کند. این آهنگ گیرایی بالایی دارد و ریفی که فوراً توجه شنونده را جلب می‌کند. نوازندگی گیتار مک‌براید تیز و دقیق است، در حالی که کیبوردهای ایری پس‌زمینه‌ای غنی فراهم می‌کنند که آهنگ را ارتقا می‌دهد. صدای ایان گیلان، هرچند نشانه‌هایی از گذر سن را نشان می‌دهد، همچنان با همان جذابیتی همراه است که در طول دوران حرفه‌ای‌اش تعریف شده. یکی از منتقدان مطرح این ترک را به‌عنوان «یکی از قوی‌ترین آهنگ‌های آلبوم… همچنان فوق‌العاده، همچنان شگفت‌انگیز» تحسین کرده است. انرژی بالای آهنگ و کوروس به‌یادماندنی آن را به یکی از نقاط برجسته آلبوم تبدیل می‌کند.

۵. «Old-Fangled Thing»

«Old-Fangled Thing» یک ترک نوستالژیک است که به نظر می‌رسد ادای احترامی به آثار اولیه دیپ پرپل باشد. ریف آن کاملاً در سبک کلاسیک هارد راک است و تعامل بین مک‌براید و گلاور قوی و چشمگیر است. کیبوردهای ایری لایه‌ای غنی  به آهنگ اضافه می‌کنند، اما از نظر شعری، آهنگ کمی بی‌انگیزه به نظر می‌رسد. اشعار واقعاً کم‌مایه هستند، به‌ویژه با توجه به برخی از اصطلاحاتی که به کار رفته است. با این حال، علی‌رغم ضعف‌های شعری، اجراهای سازها در این ترک بی‌نظیر است.

۶. «If I Were You»

اولین آلبوم بالاد ، «If I Were You»، تغییری تازه در روند آلبوم ایجاد می‌کند. فضای آهنگ تأمل‌برانگیز است و ایری جوی غم‌انگیز و سنگین ایجاد می‌کند. سولو گیتار مک‌براید یکی از بهترین‌های آلبوم است و توانایی او در ترکیب احساسات با دقت فنی را به‌خوبی نشان می‌دهد. آهنگ نمایانگر غرش ارگ هموند و خطوط بیس و گیتار بسیار هوشمندانه است. اگرچه اشعار آهنگ کمی قابل پیش‌بینی هستند و به موضوعات معمول عشق و فقدان می‌پردازند، اما تنظیم آهنگ و عمق احساسی آن باعث می‌شود که این ترک به یکی از برجسته‌ترین قطعات آلبوم تبدیل شود.

۷. «Pictures of You»

«Pictures of You» یکی دیگر از ‌آهنگ‌های قوی آلبوم «=۱» است. ریف مبتنی بر آکورد این آهنگ که به راحتی به یاد می‌ماند، با سولو گیتار هارمونیزه‌شده مک‌براید همراه است که لایه‌ای از ظرافت به ترک اضافه می‌کند. پایان آهنگ به بخشی فضایی و اتمسفریک تغییر می‌کند و کیبوردهای ایری حس عمق و رمز و راز را به آن می‌افزایند. با این حال، اشعار کمی عجیب به نظر می‌رسند؛ کمی نامناسب و ناهمخوان هستند. با وجود این، انرژی آهنگ و کوروس به‌یادماندنی آن، این ترک را لذت‌بخش‌ می‌کند.

۸. «I’m Saying Nothin»

با ریف تهاجمی بلوز راک و بخش ریتمی پرجنب‌وجوش، “I’m Saying Nothin’” یکی از آثار ماندگار و پنهان آلبوم است. تغییرات کلید و شیفت‌های دینامیک آهنگ، شنونده را درگیر نگه می‌دارد، و بخش سولو میان مک‌براید و ایری یکی از بهترین بخش‌های آلبوم به شمار می‌رود. به نظر من  این کار می‌توانست یک آهنگ ساده و مستقیم بلوز راک باشد، اما گروه با تغییرات کلید و بخش‌های غیرمنتظره آن را جذاب نگه داشته است. انرژی و غیرقابل‌پیش‌بینی بودن آهنگ، نکته برجسته این ترک است.

۹. «Lazy Sod»

«Lazy Sod» یکی از برجسته‌ترین ترک‌های آلبوم «=۱» است. ریف تیز و برنده آهنگ یادآور کارهای ریتچی بلکمور در آلبوم‌های اولیه دیپ پرپل است. اشعار گیلان، (که از این واقعیت الهام گرفته شده که دالی پارتون بیش از پنج هزار آهنگ نوشته در حالی که او تنها پانصد آهنگ نوشته)، حال‌وهوایی طنزآمیز به آهنگ می‌دهد. این ترک را می‌توان به‌عنوان «یک آهنگ پرانرژی، جذاب و بی‌معنی» توصیف کرد که به‌خوبی حس شوخ‌طبعی گروه را به نمایش می‌گذارد. انرژی، نگرش و اعتماد‌به‌نفس آهنگ باعث می‌شود که فوراً به یکی از محبوب‌ترین ترک‌های طرفداران تبدیل شود، در حالی که مک‌براید و ایری برخی از بهترین اجراهای خود را در این آلبوم ارائه می‌دهند.

۱۰. «Now You’re Talkin’»

«Now You’re Talkin’» با یک حرکت مواج از ویبراتوی گیتار شروع می‌شود و سپس به ریفی می‌رسد که یادآور دوران Perfect Strangers دیپ پرپل است. این آهنگ یکی از بهترین سولوهای مک‌براید را در آلبوم به نمایش می‌گذارد، جایی که او سبک هارد راک خود را با عناصر پیشرفته‌تری ترکیب می‌کند که به تأثیرات استیو مورس اشاره دارند. با این حال، فریاد ناگهانی و نامتناسب گیلان در بیت دوم، تا حدودی آهنگ را تحت‌تأثیر منفی قرار می‌دهد و حس ناموزونی ایجاد می‌کند. با وجود این، ترک یک ورودی محکم در آلبوم است و پیچیدگی‌های موسیقیایی زیادی دارد که شنوندگان را مجذوب نگه می‌دارد.

۱۱. «No Money To Burn»  

یک آهنگ بلوز راک با تمپوی متوسط است که در مقایسه با بقیه آلبوم چندان برجسته نیست. ریف آهنگ محکم است، اما فاقد آن جذابیت متمایزی است که قطعات قوی‌تر «=۱» را تعریف می‌کند. بخش سولو که شامل نوازندگی لگاتوی مک‌براید و ارگ هموند ایری است، نقطه قوت آهنگ محسوب می‌شود، اما به‌طور کلی آهنگ تا حدودی قابل فراموش شدن به نظر می‌رسد.

12. «I’ll Catch You»

دومین بالاد آلبوم، «I’ll Catch You»، فرصتی برای استراحت از قطعات سنگین‌تر فراهم می‌کند و جنبه‌ای احساسی‌تری از دیپ پرپل را به نمایش می‌گذارد. اجرای وکال گیلان صادقانه است و سولو گیتار مک‌براید یکی از احساسی‌ترین لحظات آلبوم را رقم می‌زند. نوازندگی ظریف کیبورد ایری فضایی تأمل‌برانگیز ایجاد می‌کند که این ترک را به یکی از آهنگ‌های ملایم‌تر و کم‌ادعاتر آلبوم تبدیل می‌کند. آهنگی نسبتاً آرام و ظریف با لایه‌های بسیاری برای کشف و لذت بردن. این آهنگ با هر بار گوش دادن، ارزش بیشتری پیدا می‌کند و عمق و تنوع گروه را نشان می‌دهد.

13. «Bleeding Obvious»

ترک پایانی آلبوم،  «Bleeding Obvious»، طولانی‌ترین و پیچیده‌ترین آهنگ «=۱» است. با مدت زمان تقریباً شش دقیقه، این آهنگ شامل بخش‌های مختلفی از سازها است که مهارت فنی هر یک از اعضای گروه را به نمایش می‌گذارد. نوازندگی گیتار مک‌براید در این ترک به‌ویژه چشمگیر است و عناصری از پراگرسسیو راک، متال و بلوز را با هم ترکیب می‌کند. ساختار پیچیده و تغییرات دینامیکی آهنگ آن را به یکی از بلندپروازانه‌ترین قطعات آلبوم تبدیل کرده است. کل آهنگ در هر لحظه شما را شگفت‌زده می‌کند و تقریباً وارد قلمرو پراگرسیو راک می‌شود. این آهنگ پایانی مناسب برای آلبومی است که تلاش می‌کند صدای دیپ پرپل را به جلو ببرد و در عین حال به ریشه‌های خود ادای احترام کند.

نتیجه‌گیری: آلبومی متعادل، اما نه بی‌نقص

آلبوم «=۱» از دیپ پرپل یک افزونۀ مطمئن به دیسکوگرافی آن‌ها است و نشان می‌دهد که این گروه همچنان قادر است آهنگ‌های راک قوی و به‌یادماندنی ارائه دهد، با وجود گذر زمان. یکپارچگی سایمون مک‌براید با گروه بسیار مشهود است و مشارکت‌های او جانی تازه به صدای دیپ پرپل بخشیده است. دان ایری، راجر گلاور و ایان پیس همچنان به‌عنوان بخش ریتمی محکم و قابل‌اعتماد در کنار یکدیگر قرار دارند، در حالی که ایان گیلان همچنان محدودیت‌های سن بالا را به چالش می‌کشد و اجرای وکالی قدرتمند و پر از ظرافت ارائه می‌دهد.

با این حال، آلبوم بدون نقص نیست. برخی از ترک‌ها احساسی تکراری دارند و بعضی از انتخاب‌های شعری نیز جای بهبود دارند. استفاده از همخوانی‌های دو-واپ در آهنگ «Sharp Shooter» و لحظات نامناسب شعری در برخی بخش‌ها از تأثیر کلی بعضی آهنگ‌ها می‌کاهد. با این وجود، «=۱» نشان می‌دهد که دیپ پرپل همچنان نیرویی است که در دنیای راک نباید آن را نادیده گرفت. برای طرفداران قدیمی، آلبوم لحظات زیادی دارد که روزهای اوج گروه را به یاد می‌آورد، و برای شنوندگان جدید، این آلبوم یادآوری است از اینکه چرا دیپ پرپل همچنان به‌عنوان یکی از تأثیرگذارترین گروه‌های راک تاریخ باقی مانده است.

امتیاز نهایی: ۸/۱۰

اگرچه «=۱» ممکن است به اوج آلبوم‌های کلاسیک دیپ پرپل نرسد، اما بیانیه‌ای جسورانه و بلندپروازانه از گروهی است که نمی‌خواهد به فراموشی سپرده شود. با وجود برخی اشتباهات، این آلبوم گروهی از نوازندگان را به نمایش می‌گذارد که همچنان در حال تکامل و گسترش مرزهای صدای خود هستند، حتی در آستانه پایان دوران حرفه‌ای‌شان.