یکی از موضوعاتی که در بین دیزاینرها بسیار مورد بحث قرار می‌گیرد این است که دیزاین خوب چیست، دیزاین بد چیست؟ آنها استدلال می‌کنند که دیزاین خوب نه تنها از نظر زیبایی‌شناسی خوشایند است، بلکه از نظر عملکردی و کارآمدی نیز برای هدف خود مناسب است. برعکس، دیزاین بد را از نظر بصری نامطلوب، ناکارآمد و به طور کلی با کیفیت پایین تعریف می‌کنند. خوب یا بد بودن یک دیزاین می‌تواند برآمده از مجموعه‌ای از معیارهای خاص در ذهنیت‌های متفاوت باشد؛ با این حال، اصول و استانداردهای خاصی وجود دارد که همهٔ دیزاینرها باید در فرایند دیزاین، صرف نظر از زمینه یا مخاطب به آنها پای‌بند باشند.
دیزاین بخش جدایی‌ناپذیری از زندگی ماست و بر وسایلی که به طور مستمر و همیشگی از آنها استفاده می‌کنیم تاثیر می‌گذارد، از بازی‌های ویدیویی که انجام می‌دهیم گرفته تا کفش‌هایی که می‌پوشیم. با این حال، همهٔ دیزاین‌ها یکسان نیستند و درک اصول یک دیزاینِ خوب برای ایجاد یک تجربهٔ کاربری مثبت حیاتی است. جارد اسپول معقتد است که «دیزاین خوب دیزاینی است که به چشم نمی‌آید» (Savchuk, 2023).
یک. دیزاین خوب چه ویژگی‌هایی دارد
در اواخر دهه ۱۹۷۰، دیتر رامز، دیزاینر آلمانی، کتاب مشهور خود با عنوان «۱۰ اصل یک دیزاین خوب» را معرفی کرد که تا به امروز هم‌چنان الهام‌بخش دیزاینرها است. این ۱۰ اصل از نظر او این موارد هستند: شمولیت (inclusivity)، سهولت استفاده (usability)، هدایت‌گری بصری (intuitive navigation)، قابلیت حل مسئله (problem-solving capabilities)، پایداری (sustainability)، القای حس صمیمیت (friendliness)، جذابیت حسی (sensory appeal)، نوع‌دوستی (altruism)، هم‌راستا با محیط (environmental integration) و معنادار بودن (thoughtfulness). در حالی که ممکن است تعابیر بسیاری از دیزاین خوب در مقابل دیزاین بد وجود داشته باشد، القای یک حس مثبت اولیه در راستای جذب و حفظ استفاده‌کنندگان، همیشه یک اصل کلیدی است. یک دیزاین حرفه‌ای و هوشمند می‌تواند یک کسب‌وکار را متمایز کند، پایه و اساس ارتباطی پایدار با کاربر ایجاد کند و ماندگاری برند را منجر شود.
یکی از عوامل مهم در تمایز بین دیزاین خوب و بد، مبحث «قابلیت استفاده» است. قابلیت استفاده (usability) شامل چگونگی تعامل آسان یک کاربر با یک برنامه یا محصول است؛ که شامل چگونگی بصری بودن رابط کاربری و چگونگی سرعت توانایی کاربران برای انجام کارها در محصول با حداقل تلاش می‌شود (Savchuk, 2023).
در هر محصولی که دیزاینر یک مساله را واقعا درک کرده و در طی روند دیزاینش استفاده‌کنندگان را مورد توجه قرار داده باشد (تصویر شماره ۱)، یک دیزاین خوب اتفاق افتاده. در واقع در این موارد، دیزاینر فعالانه گوش داده، مساله را شناسایی کرده و برای آن راه‌حلی ارائه داده است. در اینجا مقولهٔ توجه به جزییات مطرح می‌شود. این که هر یک از عناصر تشکیل‌دهندهٔ یک محصول (و به صورت کلی‌تر یک مفهوم)، قابل دفاع باشند. این جزییات هستند که «یک درصدی‌ها» را شکل می‌دهند و یک چیز عادی را به یک محصول شگفت‌انگیز تبدیل می‌کنند. پس دیزاین خوب باید در عین شنوندگی فعال، فکرشده باشد. از همین رو، یک دیزاین خوب اطلاع‌رسانی دقیقی دارد. دیزاین باید مسیری را ایجاد کند تا پیام اصلی را با کم‌ترین تلاش به استفاده‌کننده برساند. باید از لحاظ بصری به قدری واضح باشد که هیچ‌‌گونه سردرگمی ایجاد نشود. تمام دیزاین‌ها باید به نوعی، از لحاظ شکل یا فرمی، هدف و پیام روشنی برای برقراری ارتباط داشته باشند. در حقیقت هدف این است که واسطهٔ بین ارتباط‌دهنده و استفاده‌کنندهٔ نهایی قرار بگیرد و ارتباط و تعامل واقعی بین دو طرف ایجاد کند. مردم به سرعت متوجه تجربیات ناخوشایند می‌شوند و با هیجان از کشفیاتشان، در مورد تجربیات ناامیدکنندهٔ استفاده از یک محصول با دیزاین بد صحبت می‌کنند. این معمولا در مورد تجربیات خوب صدق نمی‌کند؛ اما این بدان معنا نیست که اگر دیزاینی مورد توجه قرار گرفت، بد است، که برعکس. دیزاین‌های خوب چنان لذتی را القا می‌کنند که استفاده‌کننده اصلا حس نمی‌کند که این لذت را مرهون یک دیزاین خوب است (Tantiprasut, 2017). در واقع به همان صحبت اسپول برمی‌گردیم که اشاره می‌کند دیزاین خوب به چشم نمی‌آید.
دو. چه دیزاینی بد است
در شرایط رقابتی امروز، کسب‌وکارها باید به اهمیت دیزاین توجه کنند. شناسایی دیزاین بد به اندازهٔ تشخیص یک دیزاین خوب حیاتی است. درک این که چه چیزی دیزاین بد را تشکیل می‌دهد می‌تواند به دیزاینرها کمک کند تا از تکرار همان اشتباهات جلوگیری کنند و محصولاتی شکل دهند که واقعا کار کنند. در اینجا پنج ویژگی رایج دیزاین بد را که تجربه کاربری را خراب کرده و بر کسب‌وکار تاثیر منفی می‌گذارد بررسی می‌کنیم.
چیدمان گیج‌کننده یا شلوغ: چیدمان نامرتب یا گیج‌کننده می‌تواند کاربر را در گردآب خودش غرق و دسترسی به اطلاعات مورد نیاز را چالش‌برانگیز کند. بنابراین، چیدمان‌های نامرتب منجر به یک تجربه ناامیدکننده می‌شوند. یک دیزاین خوب باید تمیز، منظم و در یک کلمه، استفاده‌اش آسان باشد. یک چیدمان خوب باید واضح، دارای ساختار منطقی و با مسیری روشن، کاربر را به سمت اطلاعات مرتبط هدایت کند.
خوانایی ضعیف: متنی که خیلی کوچک، با فاصله‌گذاری نامناسب و خواندنش سخت باشد، مانع بزرگی برای یک تجربهٔ کاربری لذت‌بخش است. این موضوع به خصوص در زمینه‌های مربوط به گرافیک دیزاین مشخصا تاثیرگذار است. چیزی که باعث می‌شود دیزاین غیرحرفه‌ای به نظر برسد و حتی ممکن است کاربر را از دسترسی به محتوای مهم و حیاتی منصرف کند. یک دیزاین خوب هر کجا که با محتوای متنی همراه می‌شود باید دقتی مثال‌زدنی از فونت‌های خوانا، اندازه‌های مناسب و فاصله‌گذاری کافی استفاده کند تا این اطمینان حاصل شود که متن در هر حالتی به راحتی قابل خواندن است.
عدم کارایی مناسب یا سهولت استفاده: دیزاینی که کاربرپسند نیست یا فاقد عملکردهای ضروری است منجر به ناامیدی کاربر و کاهش تعامل می‌شود (تصویر شماره ۲). عدم کارایی شامل یک مسیر کاربری پیچیده، عدم دسترسی‌پذیری یا هدایت‌گری گیج‌کننده می‌شود. یک دیزاین خوب باید تجربهٔ کاربر را با هدایت‌گری بصری و ایجاد یک مسیر معقول و معنادار برای کاربر اولویت‌بندی کند.
ظاهر نامطلوب یا قدیمی: دیزاینی که نامطلوب یا قدیمی به نظر برسد، ممکن است منجر به برداشت منفی کاربران از محصول شود. یک برداشت بد می‌تواند تاثیر بدی روی اعتمادسازی و اعتبار برند بگذارد و منجر به ترک کاربر از استفاده از آن محصول شود.
عدم برآورده کردن نیازها یا انتظارات کاربر: دیزاینی که نتواند نیازها یا انتظارات کاربر را برآورده کند، نارضایتی و ناامیدی به همراه می‌آورد و در نتیجه، عدم رضایت کاربران منجر به از دست دادن فروش، کاهش تعامل و آسیب به برند شود. یک دیزاین خوب باید کاربر محور باشد و درک عمیقی از نیازها و ترجیحات کاربر داشته باشد. در نتیجه باید همیشه متناسب با مخاطب هدف و برای برآورده کردن اهداف و انتظارات آنها هم‌راستا شده باشد (Savchuk, 2023).
نتیجه‌گیری
نقل قولی از استیو جابز هست که می‌گوید: «دیزاین فقط مربوط به ظاهر و احساس آن نیست، دیزاین مربوط به نحوهٔ عملکرد آن محصول می‌شود». بسیاری از مردم ممکن است این طور تعبیر کنند که دیزاین خوب ساده و در عین حال زیبا است؛ اما این تعبیر بیش از آن که مساله را برای ما حل کند، گیج‌کننده است. مطمئنا، زیبایی یکی از جنبه‌های دیزاین خوب است و یکی از مهم‌ترین اصولی است که دیزاینر باید به دنبال آن باشد، اما همهٔ دیزاین‌های خوب صرفا زیبا نیستند. دیزاین خوب هم کاربردی است و هم زیبایی دارد، اما گاهی اوقات می‌تواند جسارت نیز داشته باشد. پس به طور خلاصه می‌توان این طور نتیجه‌گیری کرد که دیزاین خوب زیبا، مفید، کارآمد، صریح، قابل فهم، نوآور، با جزئیات کامل و جسور است.
***
منابع
Good VS Bad Design: 10 Examples. (۲۰۲۳). Yana Savchuk. https://www.careerist.com/insights/ten-examples-of-good-design-and-bad-design#:~:text=A%20good%2C%20user%2Dfriendly%20design,the%20most%20of%20a%20product
Tantiprasut, P. (2017, December 16). Good design, bad design. What is design, even. – Patima Tantiprasut – Medium. Medium. https://medium.com/@the_patima/good-design-bad-design-what-is-design-even-bcac7d04b62
Meric, K. (2018, October 19). Good Design vs. Bad Design Decisions – NYC Design – Medium. Medium. https://medium.com/nyc-design/good-design-vs-bad-design-decisions-1b95fb9deb7c
Cleo, R. (2023, March 8). Good Design vs. Bad Design: How to Tell the Difference and Why it Matters. https://www.linkedin.com/pulse/good-design-vs-bad-how-tell-difference-why-matters-roq-cleo/
Siang, T. Y. (2024, September 21). Bad Design vs. Good Design: 5 Examples We can Learn From. The Interaction Design Foundation. https://www.interaction-design.org/literature/article/bad-design-vs-good-design?srsltid=AfmBOoqP9q3VcaL96ut2rZqhY0TV_xqlLOdnD0h_AD-_ww34DvnCOtIC
Alltimedesign. (2023, July 31). What is Good Design? | Good Design Vs Bad Design | All Time Design. All Time Design. https://alltimedesign.com/what-is-good-design/
How to Understand If Design is Good | Approval Studio. (۲۰۲۳, December 6). Approval Studio – Online Proofing Software for Artwork Projects. https://approval.studio/blog/good-vs-bad-design/
Nadia. (2022, December 14). What is the difference between good and bad design? Blue Sky – Online Graphic Design School. https://blueskygraphics.co.uk/what-is-the-difference-between-good-and-bad-design-2022/
Mahesh, M. (2022, January 1). Good vs Bad Product Design – Maanasa Mahesh – Medium. Medium. https://maanasamahesh.medium.com/good-vs-bad-product-design-a5f7fff7ae27
