سمفونی سورئال کنترل: سفری در دنیای «انواع مهربانی» لانتیموس

در دنیای تاریک سینمای معاصر، یورگوس لانتیموس به‌عنوان یک جادوگر عجیب و زیبا ایستاده است. آخرین اثر او، «انواع مهربانی» نیز از این قاعده مستثنی نیست و تاروپودی از بی‌نظمی تاریک که هم گیج‌کننده و هم جذاب، می‌بافد. لانتیموس، یک شخصیت برجسته در «موج عجیب یونانی» (Greek weird wave) یا همان موج نوی سینمای یونان است. او به تحدی داستان‌گویی متعارف ادامه می‌دهد و ما را در جهانی فرو می‌برد که در آن کنترل، قدرت و تسلیم در یک سمفونی سورئال می‌رقصند.

«انواع مهربانی»، یک سه‌گانه از داستان‌هایی است که هر کدام از دیگری ناآرام‌تر است. فیلم با «مرگR.M.F.» آغاز می‌شود، جایی که ما با رابرت، با بازی ماهرانۀ جسی پلمونس، آشنا می‌شویم. زندگی رابرت یک کابوس به‌دقت تنظیم‌شده است که توسط رئیسش، ریموند (ویلم دفو)، دیکته می‌شود. هر جنبه‌ای از وجود رابرت، از برنامۀ روزانه‌اش تا تصمیم‌های شخصی‌اش، با مشت آهنین کنترل می‌شود. این بخش یک بررسی ترسناک از تسلط شرکتی است، یک تم که لانتیموس با ترکیب خاص خود از طنز تاریک و واقع‌گرایی بی‌رحمانه، دوباره مرور می‌کند.

سپس داستان به « R.M.F.در حال پرواز است» تغییر می‌کند، یک داستان از پارانویا و عذاب روانی. در اینجا، پلمونس به‌عنوان یک شوهر که توسط بازگشت مرموز همسرش (اما استون) عذاب می‌کشد، دوباره ظاهر می‌شود. فضا مملو از بی‌اعتمادی و ترس وجودی است، زیرا لانتیموس به شکنندگی هویت و طبیعت زیرکانۀ کنترل روانی در ازدواج می‌پردازد. اجرای استون یک کلاس درس در ابهام است و ما را همراه با همسر عذاب‌کشیده‌اش درگیر سؤالات واقعیت می‌کند. در نهایت، ما به دنیای شوم « R.M.F. ساندویچ می‌خورد» پرتاب می‌شویم، جایی که یک فرقه به رهبری اومی مرموز (دفو) در جست‌وجوی زنده‌کردنِ مردگان است. امیلی (استون) و اندرو (پلمونس) در یک هزارتوی آیین‌های عجیب و باورهای پیچیده حرکت می‌کنند که نشان‌دهندۀ علاقۀ لانتیموس به افراط‌های کنترل ایدئولوژیک است. جست‌وجوی فرقه به همان اندازه که دربارۀ قدرت است، دربارۀ ایمان نیز است. این موضوع نشان می‌دهد لانتیموس چگونه می‌تواند سورئال را با مفاهیمی اگزیستانسیالیستی در هم ادغام کند.

آخرین اثر لانتیموس به‌شدت در «موج عجیب یونانی» ریشه دارد، حرکتی که از دل بحران مالی یونان شکل گرفته است. این موج سینمایی به دلیل استفاده از ابزوردیسم و سورئالیسم برای نقد هنجارهای اجتماعی و ساختارهای قدرت شناخته شده است. «انواع مهربانی»، این ویژگی‌ها را در بر می‌گیرد و یک چشم‌انداز گیج‌کننده را ارائه می‌دهد و در آن مرزهای واقعیت به‌طور مداوم محو می‌شوند. لانتیموس از نماهای ثابت و زاویه‌های دوربین ناراحت‌کننده برای ایجاد حس نظارت و کنترل دائمی استفاده می‌کند که بازتاب‌دهندۀ زیبایی‌شناسی بصری آثار قبلی او مانند «دندان سگ» و «خرچنگ» است. اضافه بر این حس تداوم، لانتیموس بار دیگر با افتیمیس فیلیپو، نویسنده‌ای که با او «دندان سگ» را نوشت، همکاری می‌کند. این همکاری باعث می‌شود که «انواع مهربانی» پُرقدرت در بستر سنت سینمای یونانی تعریف شود که این موضوع با نشان‌دادنِ علاقۀ مشترکشان به بررسی عناصر عجیب و غریب و ابزورد مشخص می‌شود. برخلاف تولید‌های اخیر و بزرگ‌تر او مانند «بیچارگان»، این فیلم جاه‌طلبی‌های خود را کاهش می‌دهد و به شدت بر ترس‌های نزدیک به کنترل و قدرت متمرکز می‌شود.

 در زیر ظاهر سورئال خود، «انواع مهربانی» یک نقد تند از جامعۀ معاصر است. تسلط شرکتی که در «مرگR.M.F. » دیده می‌شود، اضطراب‌های مربوط به فرهنگ کار و فرسایش خودمختاری شخصی را منعکس می‌کند. اعتماد شکننده‌ای که در« R.M.F. در حال پرواز است» به تصویر کشیده شده است، نگرانی‌های اجتماعی در مورد هویت و دستکاری روانی را منعکس می‌کند، در حالی که پویایی‌های فرقه‌ای در «R.M.F.ساندویچ می‌خورد» به‌عنوان یک داستان هشداردهنده در مورد قدرت ایدئولوژی و رهبری کاریزماتیک عمل می‌کند. نظریه‌های میشل فوکو در مورد قدرت یک لنز فراهم می‌کند که از طریق آن می‌توان عمق نقد لانتیموس را درک کرد. تبدیل شدن رابرت به یک «بدن مطیع» تحت کنترل ریموند، مفهوم فوکو از قدرت انضباطی را نشان می‌دهد، جایی که روال‌ها و مقررات سخت، افراد را شکل می‌دهند. دستکاری روانی در «R.M.F.در حال پرواز است» به نمایش قدرت می‌پردازد و کنترل را به اساسی‌ترین جنبه‌های وجود انسانی گسترش می‌دهد. قدرت حاکم فرقه در «R.M.F. ساندویچ می‌خورد» در شکل کاراکتر اومی متمرکز است. کنترل اومی بر پیروانش افراط‌های دستکاری ایدئولوژیک را نشان می‌دهد.

با این حال، «انواع مهربانی» بدون نقص نیست. فرمت آنتولوژی، در حالی که امکان ارائۀ تنوعی از داستان‌ها را فراهم می‌کند، می‌تواند منجر به احساس گسستگی شود. برخی از بینندگان ممکن است در ارتباط با شخصیت‌ها و روایت‌های جدید با شروع هر بخش دچار مشکل شوند. زمان تقریبی سه‌ساعتۀ فیلم می‌تواند طاقت‌فرسا باشد و لحن تاریک و نیهیلیستی فیلم می‌تواند بیش از حد غلو شده خوانده شود. علاوه‌بر این، سبک بصری این فیلم، گاهی از خاص‌بودن تصاویری که آثار قبلی لانتیموس را تعریف کرده است، فاصله دارد. علاوه‌بر این، حس ملموسی وجود دارد که لانتیموس در این فیلم به‌طور مداوم تلاش می‌کند تا مخاطبانش را شگفت‌زده و تحریک کند. این رویکرد، هرچند ویژگی آثار اوست، اما با همۀ منتقدان هم‌خوانی نداشته است. برخی تحریک‌های بیش از حد و پیچیدگی‌های فیلم را بیشتر خسته‌کننده تا اندیشمندانه یافته‌اند و استدلال کرده‌اند که طنز تاریک و پیچش‌های سورئال فیلم می‌تواند بیشتر به‌نظر بی‌رحمانه بیاید تا روشن‌گر. علی‌رغم این ضعف‌ها، «انواع مهربانی» یک افزودۀ قدرتمند به کارنامۀ لانتیموس باقی می‌ماند. این فیلم مخاطبان را با نمایش حقایق ناخوشایند دربارۀ کنترل و قدرت در زندگی به چالش می‌کشد. لانتیموس به مرزها فشار می‌آورد و جایگاه خود را به‌عنوان استاد بی‌نظمی و سورئال تثبیت می‌کند. آخرین فیلم او گواهی بر قدرت پایدار «موج عجیب یونانی» (Greek weird wave) است، حرکتی که جسارت به سوال بردن بافت واقعی خود را دارد.

این کامنت ها را دنبال کنید
اعلان برای
guest
0 دیدگاه
Inline Feedbacks
مشاهده تمام دیدگاه ها
امیر گنجوی
امیر گنجوی
مدیریت مرکز فرهنگی هنری فینیکس. فیلم‌ساز. تهیه‌کننده سینما. برگزارکننده جشنواره سینمایی. محقق و منتقد سینما. محقق در فلسفه حقوق. فعال مدنی

آخرین نوشته ها

تبلیغات

spot_img
spot_img
spot_img
spot_img
0
دیدگاه خود را برای ما بگوییدx
Verified by MonsterInsights